hoogsensitiviteit en stress
Op 13 oktober was er een HSP-congres in Bussum. De laatste wetenschappelijke inzichten werden daar gedeeld. Eén van de sprekers was de Vlaamse klinisch psychologe Elke van Hoof. Zij heeft meerdere aspecten besproken op die dag; eentje wil ik er in dit blog uitlichten, nl. hoogsensitiviteit en stress.
Stress is een motor die ervoor zorgt dat we wat gaan doen. In de eerste plaats is een beetje druk op de ketel goed voor ons: we gaan aan het werk. Onze draagkracht wordt een beetje opgerekt en we kunnen dan vaak meer dan we dachten. Een gezonde stressrespons is kort en krachtig. Er komt adrenaline en cortisol vrij en je lichaam zet jou aan tot actie. Daarna ontstaat er weer rust en kun je herstellen van de inspanning.
Teveel stresspieken of stress die lang aanhoudt zorgen voor chronische stress. Je kunt dan lètterlijk niet meer goed nadenken. Het plannen, overzicht houden, wordt geregeld in één deel van je hersenen, dat je de ‘cockpit’ zou kunnen noemen (Elke van Hoof, 2017). In een ander deel zit het stressbrein (een combinatie van het reptielenbrein en het emotionele brein). Wanneer we teveel te verduren krijgen, dan gaat het stressbrein ‘aan’ en gaan we op de automatische piloot… of zoals Elke van Hoof het verwoordt: we worden als een ‘kip zonder kop’. De piloot, ons gezonde verstand, wordt uitgeschakeld.
Dit kan iedereen overkomen maar een hsp-er is er extra gevoelig voor. Door overprikkeling worden onze valkuilen uitvergroot. Iedere hsp-er zal dit herkennen. Dit zijn nare, soms gênante, momenten. Elke van Hoof nodigt ons echter uit om onze aversie of gêne voor overprikkeling te ‘gebruiken’; het laat ons in een spiegel kijken, die ons vertelt wat we nog te leren hebben. Reflecteer op het moment van overprikkeling en zie het als bron van informatie: wat was die valkuil, waar je in bent gestapt en wat was de aanleiding? Zou je die vóór kunnen blijven?
Eén van de kerneigenschappen van hoogsensitiviteit is diepgaande verwerking van informatie door de hersenen. Hier kunnen we gebruik van maken: hsp-ers hebben weinig aanmoediging nodig om tot groei te komen. Ze zijn makkelijk creatief en denken makkelijk ‘out of the box’. Helpend hierbij is mildheid ten opzichte van jezelf, met compassie naar jezelf kijken: observeer zonder oordeel eens de situatie waarin je overprikkeld bent geraakt…
In het nieuwe boek van van Hoof staan veel praktische tips en oefeningen, wanneer je hier meer mee wilt. Het is een helder, nuchter no-nonsense boek, een aanrader.
Verder wil ik 2 websites onder de aandacht brengen: hoogsensitief.nu, een website waar heel veel informatie is gebundeld wordt over hsp en hoogsensitief.nl, de website van dr. Esther Bergsma, onderzoeker en o.a. begeleider van ouders en hoogsensitieve kinderen.
De komende tijd zal ik gebruiken om de training omgaan met hsp te vernieuwen en aan te passen naar de laatste inzichten uit de wetenschap. Wordt vervolgd!
